Varikosel, testislerdeki toplardamarların genişlemesi ile ortaya çıkan bir damar hastalığıdır. Bu genişleme, testislerde kanın düzgün bir şekilde boşaltılamamasına neden olur ve bu durum testis fonksiyonlarını olumsuz yönde etkileyebilir. Varikosel, erkek kısırlığının en yaygın sebeplerinden biri olarak kabul edilir, ancak her varikosel mutlaka kısırlığa yol açmaz. Genellikle sol testiste daha yaygın olarak görülür ve çoğu zaman belirti vermeden fark edilebilir. Bununla birlikte, bazı durumlarda ağrı, rahatsızlık veya testislerde küçülme gibi semptomlar ortaya çıkabilir. Peki varikosel nasıl teşhis edilir? 

Varikosel Nedir ve Neden Oluşur?

Varikosel, testis damarlarındaki kapakçıkların düzgün çalışmaması sonucunda kanın geriye doğru akmasıyla oluşur. Bu durum, damarların genişlemesine ve testislerde birikmiş kanın yarattığı baskıya bağlı olarak sorunlara yol açabilir. Özellikle ergenlik döneminde varikosel oluşumu sık görülür, çünkü bu dönemde testislerdeki kan akışı artar. Ancak çoğu erkek, varikoseli yetişkinlik döneminde fark eder, çünkü varikosel çoğunlukla belirti vermediği için fark edilmesi zor olabilir.

Varikosel Nasıl Teşhis Edilir?

Varikosel teşhisi, genellikle bir üroloğun yaptığı fiziksel muayene ile konur. Hasta ayakta dururken yapılan muayenede, testislerdeki damar genişlemeleri değerlendirilir. Bazen teşhisi netleştirmek için Valsalva manevrası gibi bir test uygulanır. Bu manevrada hasta derin bir nefes alıp ıkınır ve bu esnada damarlar üzerindeki basınç artar, bu da varikoselin daha belirgin hale gelmesine yardımcı olur. Fizik muayeneye ek olarak, ultrason gibi görüntüleme yöntemleri de kullanılabilir. Ultrason, damar genişlemelerinin boyutunu ve varikoselin testis üzerindeki etkilerini daha ayrıntılı bir şekilde değerlendirmeye olanak tanır.

Varikosel Ağrısı Geçer mi?

Varikosel, her zaman ağrıya neden olmaz, ancak bazı erkeklerde testislerde rahatsızlık ve ağrıya yol açabilir. Bu ağrı genellikle hafif bir baskı hissi şeklinde başlar ve gün içinde uzun süre ayakta kalma, fiziksel aktivite veya ağır kaldırma gibi durumlarda artabilir. Varikosel ağrısı bazen istirahat ile azalır, ancak kalıcı hale gelirse tedavi gerektirebilir.

Ağrı, genellikle ilaç tedavisiyle hafifletilebilir. Ancak şiddetli ağrılar veya kısırlık riski varsa cerrahi müdahale gerekebilir. Cerrahi işlemde, genişlemiş damarlar bağlanarak kan akışı yeniden düzenlenir ve testislerdeki kan birikmesi engellenir. Cerrahi sonrasında ağrılar genellikle hafifler veya tamamen geçer. Ancak varikosel ağrısının her zaman ameliyat gerektirmediğini unutmamak önemlidir. Özellikle ağrı hafifse, düzenli takip ve konservatif tedavi yöntemleri tercih edilebilir.

Varikoselin Dereceleri

Varikoselin ciddiyeti, toplardamar genişlemelerinin boyutuna ve testis fonksiyonlarına olan etkisine göre sınıflandırılır. Bu sınıflandırma, doktorların hangi tedavi yaklaşımının en uygun olduğuna karar vermesine yardımcı olur.

Derece I (Hafif Varikosel)

Bu derecede varikosel sadece elle yapılan muayenede fark edilebilir ve gözle görülmez. Semptomlar genellikle hafiftir veya hiç yoktur. Varikoselin bu aşamasında genellikle sperm üretimi üzerinde belirgin bir olumsuz etki görülmez, ancak ilerleyen dönemde sorunlar ortaya çıkabilir.

Derece II (Orta Dereceli Varikosel)

Bu aşamada varikosel, ayakta dururken gözle görülebilir hale gelir. Testiste hafif bir şişlik olabilir ve ağrı zaman zaman hissedilebilir. Sperm üretiminde ve kalitesinde bir düşüş yaşanabilir, ancak bu durumda her zaman kısırlık riski yoktur. Ağrı, genellikle günün ilerleyen saatlerinde veya fiziksel aktivite sırasında artabilir.

Derece III (Ağır Varikosel)

En ileri derecede olan bu durumda, toplardamarlar belirgin bir şekilde genişlemiştir ve testislerde gözle görülür şişlik fark edilir. Testis boyutlarında küçülme olabilir ve sperm üretimi ciddi şekilde bozulabilir. Ağrı ve rahatsızlık daha şiddetli hale gelir ve bu durumda cerrahi müdahale sıklıkla gerekli hale gelir.

Varikosel Tedavisi

Varikosel tedavisinde, hastalığın derecesi ve semptomlar dikkate alınarak cerrahi ya da cerrahi olmayan yöntemler uygulanır. Hafif vakalarda semptomlar minimalse ve kısırlık riski yoksa düzenli takip yeterli olabilir. Ancak sperm kalitesinde düşüş veya ağrı mevcutsa, cerrahi tedavi düşünülür. Varikosel ameliyatı genellikle minimal invaziv tekniklerle yapılır ve hastaların büyük çoğunluğu ameliyat sonrası normal yaşamlarına hızla dönebilir.