Varikosel, testislerdeki toplardamarların genişlemesi sonucu ortaya çıkan, erkeklerde kısırlığa yol açabilecek yaygın bir sağlık sorunudur. Genellikle skrotumda ağrı, ağırlık hissi ve belirgin damarlaşma ile kendini gösteren varikosel, çoğunlukla sol testiste görülür ve üreme sağlığı üzerinde olumsuz etkiler oluşturabilir. Bu durum, testislerdeki kan akışını bozarak sperm üretiminde ve kalitesinde düşüşe neden olabilir. Varikosel tedavisi için cerrahi ve cerrahi olmayan seçenekler mevcut olup, tedavi yöntemi hastanın durumuna göre belirlenir. Bu makalede, varikoselin nedenleri, belirtileri, teşhis yöntemleri ve tedavi seçenekleri hakkında kapsamlı bilgi sunacağız.
Varikosel Nedir?
Varikosel Neden Olur?
Varikoselin oluşma nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Sol tarafta daha yüksek oranda gözükür. Bunun nedeni sol taraftaki venöz (pis kan taşıyan damar) kan akımının yukarılarda daha dikey olarak açılması olarak gösterilmektedir. Yani kan ana damarlara zor akar buda damar genişlemesine (Varikosel) yol açar. Bir diğer neden venöz damarlar içerisindeki valf kapacıklarının kusurlu ya da eksik oluşmasındandır. Fakat yine de kesin sebebi bilinmemektedir
Varikosel kısırlığa yol açar mı?
Varikoselin, kısırlığa sebep olması da bu genişleyen damar içerisinde göllenen pis kanın toksik etkisi ve testis içinde sıcaklığı arttırmasıyla açıklanmaya çalışılmaktadır. Sağ testiste daha az gözükmesinin sebebi de buradaki akışın daha kolay olmasıdır.
Varikosel bu nedenlerle sperm bozukluklarına yol açabilir. Ayrıca testisin normal gelişmesini bozabilir. Testisler küçülebilir.
Varikosel Belirtileri
Her 100 erkeğin 20’sinde vardır. Bununda ancak yüzde 20’si kısırlığa yol açar. Yani toplam varikoselin yüzde 4 ü kısırlığa yol açar. Varikosel genellikle hiç belirti vermez. Bunun yanında her iki testiste ağrı olabilir. Bu ağrı sebebiyle yapılan muayenede varikosel tesadüfen saptanır. Aslında bu ağrının sebebi ergenlik çağında seksüel duyguların fazlalaşması sebebiyle testislerin gerilmesidir. Bu ağrı mastürbasyonla geçer. Hemen varikosel ameliyatı yapılmamalıdır.
Çok ileri varikosel daha çok sol tarafta ağrı yapabilir. Ağrılar ilaçlarla giderilir. Sperm testi yapılmadan ameliyat asla yapılmaz.
Varikosel Teşhisi
Varikosel teşhisi çok kolaydır. Basit bir fizik muayene ile Varikosel gözlenip teşhis konulabilir. Muayene sırasında doktor, ayakta duran hastanın testis torbasını inceleyerek varikosel varlığını kontrol eder ve büyümüş damarların hissedilmesiyle tanı koyabilir.
Varikosel, fizik muayene sırasında gözle görülebilir veya elle hissedilebilir. Hastaya Valsalva manevrası yaptırılarak, yani karın içi basınç artırılarak damar genişlemeleri daha belirgin hale getirilebilir. Fizik muayenenin yanı sıra, ultrasonografi de tanıyı doğrulamak için kullanılır. Skrotal (testis torbası) ultrasonografi, damar genişliğinin ve kan akışının detaylı incelenmesini sağlar, böylece varikoselin derecesi ve diğer potansiyel sorunlar belirlenebilir.
Çoğu Varikosel hiçbir şikayet vermez. Nadiren ağrı yapabilir. Varikoseller ancak yüzde 5-6 gibi bir oranda ameliyat gerektirir. Gereksiz yere ameliyattan kaçınılmalıdır.
Varikosel Ne Zaman Ameliyat Edilmelidir?
Çoğu Varikosel hiç belirti vermediğinde ancak kısırlık nedeniyle hekime başvuran çiftlerde erkeğin muayenesinde tesadüfen tanı konur. Ayrıca erkek çocukları ergenlik çağında sktorumda (testis torbası) ağrı ve şişlik için doktora başvururlar. Ergen çağında testislerde testis kanseri de görülebilir. Testis kanseri Varikosel ile benzer belirtilere sahiptir. Bu yüzden mutlaka iyi bir muayeneden sonra ultrasonografi de çekilmelidir. Bu sayece testis kanseri veya varikosel tanısı doğru bir şekilde konulabilir.
Ergende ciddi bir ağrı ve küçülmeye neden olmayan variskoselleri ameliyat etmeye kesinlikle gerek yoktur. Bu hastalar periyodik olarak gözlenmeli ve 17-18 yaşlarında sperm analizi ile değerlendirilmelidirler.
Çok ileri ve testiste küçülme yapmaya başlayan varikoseller ameliyat edilmelidir. Ağrı tek başına ameliyat için geçerli bir neden değildir. Ergen yaşta testislerdeki zaman zaman olan şiddetli ağrı testis dönmesi dediğimiz testis torsiyonu ile de karışabileceği için mutlaka bir ürolog tarafından görülmelidir. Testisin sapı etrafında dönmesi dediğimiz testis torsiyonu acil ameliyat gerektirir.
Varikosel Ameliyatı
Kısırlık nedeninin varikosele bağlı olduğu anlaşılmış ve testisi küçülmekte olan hastalarda ameliyat gereklidir. Kasık bölgesine yapılan 2 cm’lik küçük bir cilt kesisi ile kasık kanalındaki genişlemiş damarlar mikroskop veya lup (büyüteç) yardımıyla bulunur. Bağlanıp iptal edilir. Böylece kanın normal yollarla drenajı sağlanır. Testisteki diğer damarlar kanın drenajı için yeterlidir. Bu yüzden genişlemiş damarın iptali testisi etkilemez. Hasta aynı gün taburcu edilir. 1-2 günde normal fiziksel aktivitesine döner. Sperm kalitesinde düzelme en erken 4-6 ayda başlar. Sperm kalitesindeki iyileşme 2 seneye kadar artarak devam eder. Bu açık Varikosel ameliyatına Micro Surgical Sup İnguinal yaklaşım denir.
Diğer ameliyat yöntemlerinde benzer işlem karın içerisine girilerek daha yukarıdan yapılan laparoskopik yöntemdir (kapalı yöntem). Tercih edilmez. Popülarize olmamıştır. Hastaya travması daha fazladır.
Bir diğer yöntem girişimsel radyaloglar tarafından yapılan Peruktan Embolizasyon yöntemidir. Genişleyen ven içerisine damarı tıkayan solüsyon verilir. Veya stend uygulanır. Hasta için daha zahmetli bir yöntemdir.
Mikroskop ve lup kullanılarak yapılan açık cerrahi ameliyatı tedavi için en uygun yöntemdir.
Varikosel Ameliyatı Görselleri
